Lexiscope: καταφερτζής
Learn about the orthography, morphology, syllabification and synonyms/antonyms of a Modern Greek word. The finest words in the world are only vain sounds, if we cannot comprehend them.
Modern Greek is a great deluge of words deriving from Ancient Greek. Through the ages some of the words started to overlap others in meaning. In addition, many of them have multiple meanings and many can be used as various parts of speech.
Lexiscope aims to clear up such issues by presenting information that clarifies the uses of any Modern Greek word or phrase. Information includes syllabification, morphology, synonyms, antonyms and any known expressions that the word may feature in.
Insert any Greek word below, and press Search.
Lexiscope is a compound language tool that provides information about a Modern Greek word or phrase, combining the functionality of Neurolingo's Hyphenator, Speller, Lemmatizer, Morphological Lexicon and Thesaurus.
Syllabification
κα-τα-φερ-τζής
Morphology
καταφερτζής n. masc.
| ||||||||||||||||||||||||||
καταφερτζού n. fem.
| ||||||||||||||||||||||||||
Synonyms - Antonyms
καταφερτζής n. oral
S: καπάτσος oral, επιτήδειος2, μαγκιόρος oral, κόφτης oral
Προθήματα - Επιθήματα
κατα- [kata]
κατά- [katá] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό
κατ- [kat-] και κάτ- [kát-] πριν από φωνήεν
καθ- [kaθ-] και κάθ- [káθ-] παλαιότερα, πριν από δασυνόμενο φωνήεν
Προέρχεται από την πρόθεση κατά.
1. Προς τα κάτω
Το κατα- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι μία κίνηση γίνεται με κατεύθυνση προς τα κάτω. Για παράδειγμα, όταν καταδύομαι βουτάω, βυθίζομαι στο νερό.
κατάβαση | καταχθόνιος, -α, -ο | καταβιβάζω |
καταβίβαση | καταρρέω | |
καταρροή | καταχωνιάζω | |
κατηφόρα | κατέρχομαι | |
κατολίσθηση | κατοπτεύω |
2. Σε έντονο βαθμό (επιτατικό)
Το κατα- σχηματίζει ρήματα και επίθετα που δηλώνουν ότι κάτι συμβαίνει ή υπάρχει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Για παράδειγμα, όταν καταγοητεύω κάποιον τον γοητεύω πάρα πολύ, ενώ ο καταγάλανος ουρανός είναι πάρα πολύ γαλανός και καθαρός.
καταγάλανος, -η, -ο | καταβυθίζω |
κατακαημένος, -η, -ο | καταγοητεύω |
κατακαίνουριος, -η, -ο / κατακαίνουργος, -η, -ο | κατακερματίζω |
κατακίτρινος, -η, -ο | κατακλέβω |
κατακόκκινος, -η, -ο | κατακόβω |
κατάλευκος, -η, -ο | κατακοκκινίζω |
καταπράσινος, -η, -ο | κατακυριεύω |
κάτασπρος, -η, -ο | κατατρομάζω |
καταφανής, -ής, -ές | καταχειροκροτώ |
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
•Το κατα- δηλώνει το μέσο ενός χρονικού διαστήματος όταν συνδυάζεται με τις λέξεις καλοκαίρι, μεσημέρι, χειμώνας. Για παράδειγμα, το κατακαλόκαιρο είναι η καρδιά του καλοκαιριού.
⇨ Με την ίδια σημασία χρησιμοποιείται και το μεσο-* (π.χ. μεσοκαλόκαιρο, μεσοχείμωνο).
⇨ Για άλλα αʹ συστατικά που δηλώνουν επίταση βλ. γαϊδουρο-*, θεο-*, καρα-*, ολο-*, παν-*, παρα-*, πεντα-*, περι-*, σκυλο-*, τετρα-*, τρι-*, χιλιο-*.
3. Εναντίον
Το κατα- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ενέργεια ενάντια σε κάποιον ή κάτι. Για παράδειγμα, καταψηφίζω μία πρόταση όταν την ψηφίζω αρνητικά.
καταδίκη | καταδικαστικός, -ή, -ό | καταδικάζω |
κατάδικος | καταδιωκτικός, -ή, -ό | καταδιώκω |
καταδίωξη | κατακριτέος, -α, -ο | κατακρίνω |
κατακραυγή | καταπατώ | |
καταπολέμηση | καταπολεμώ | |
καταψηφίζω |
-τζής [dzís] (θηλ. -τζού)
Προέρχεται από το τουρκικό -ci σε λέξεις που δηλώνουν επάγγελμα, ιδιότητα κτλ. (π.χ. καφετζής < kahveci).
1. Επάγγελμα
Το -τζής (σπάνια θηλ. -τζού) εμφανίζεται σε ουσιαστικά που δηλώνουν επαγγελματική ενασχόληση. Για παράδειγμα, ο μπογιατζής ασχολείται με το βάψιμο των τοίχων.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΣΗΜΑΣΙΕΣ
•Ο ΔΕΗτζής (ή δεητζής) είναι εργαζόμενος της ΔΕΗ, ενώ ο ΟΤΕτζής (ή οτετζής) είναι εργαζόμενος του ΟΤΕ.
•Ο λοκατζής υπηρετεί στο ΛΟΚ (Λόχο Ορεινών Καταδρομών), ενώ ο εσατζής ήταν μέλος της στρατιωτικής αστυνομίας ΕΣΑ.
•Ο γκολτζής είναι ποδοσφαιριστής επιδέξιος στο να πετυχαίνει γκολ.
•Η καμπαρετζού είναι γυναίκα που δουλεύει σε καμπαρέ και προσφέρει παρέα σε πελάτες.
2. Υποστηρικτής ομάδας ή κόμματος
Το -τζής εμφανίζεται σε ουσιαστικά που δηλώνουν ότι κάποιος υποστηρίζει μια αθλητική ομάδα, ένα πολιτικό κόμμα κτλ. Για παράδειγμα, ο αεκτζής είναι οπαδός της ΑΕΚ.
✔ Σπανιότερα απαντάται η παραλλαγή παοκτσής.
3. Ιδιότητα, τρόπος συμπεριφοράς
Το -τζής εμφανίζεται σε ουσιαστικά που δηλώνουν χαρακτηριστική ιδιότητα ή τρόπο συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, ο καβγατζής συνηθίζει να καβγαδίζει.
✔ Ως δηλωτικά ιδιότητας χρησιμοποιούνται ορισμένα επίθετα σε -τζίδικος, -η, -ο, π.χ. εφετζίδικος (= που προσπαθεί να κάνει εφέ, να προκαλέσει εντύπωση).
8 of 10
For our guests, Lexiscope has a daily usage limit of 10 words. Sign up for free to take advantage of 30 words per day.
Alternately, you can purchase our mobile version Lexiscope Mobile App for unlimited usage.
Printer-friendly version
PDF version©2005-2010 Neurolingo L.P.
English
Ελληνικά
ΑΝΤ Τα αντίθετα σε αυτή τη σημασία σχηματίζονται με το ανα-* (π.χ. κατέρχομαι ≠ ανέρχομαι, κατάβαση ≠ ανάβαση).
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΣΗΜΑΣΙΕΣ
•Ορισμένες λέξεις με το κατα- έχουν μεταφορική σημασία.
καταναγκασμός
καταναγκαστικός, -ή, -ό
καταναγκάζω
καταπίεση
καταπιεστικός, -ή, -ό
καταπιέζω
•Το κατα- μπορεί να δηλώνει ότι κάτι μειώνεται, γίνεται λιγότερο οξύ. Για παράδειγμα, το φάρμακο καταπραΰνει τον πόνο.
•Σε ορισμένες περιπτώσεις, το κατα- δηλώνει τοποθέτηση σε σειρά, ταξινόμηση κτλ. Για παράδειγμα, τα δεδομένα καταχωρίζονται στη μνήμη του υπολογιστή.