Μάθετε για την ορθογραφία, τη μορφολογία, τον συλλαβισμό και τα συνώνυμα/αντίθετα οποιασδήποτε νεοελληνικής λέξης. Οι λέξεις παραμένουν μάταιοι ήχοι αν δεν μπορούμε να τις κατανοήσουμε.
H νέα ελληνική γλώσσα αποτελείται από ένα υπέροχο κατακλυσμό λέξεων, οι οποίες πηγάζουν στην πλειοψηφία τους από την αρχαία ελληνική. Διαμέσου των αιώνων κάποιες από τις λέξεις άρχισαν να επικαλύπτονται στο νόημα από άλλες και πολλές απέκτησαν πολλαπλές σημασίες.
Το Λεξισκόπιο παρουσιάζει πληροφορίες σχετικά με τον συλλαβισμό, τη μορφολογία (κλίση) και τα συνώνυμα και αντίθετα των λέξεων, αλλά και των πιο γνωστών φράσεων και εκφράσεων στις οποίες μια ελληνική λέξη μπορεί να μετέχει.
Εισαγάγετε τη λέξη που σας ενδιαφέρει κατωτέρω και πατήστε Αναζήτηση.
Το Λεξισκόπιο είναι ένα σύνθετο γλωσσικό εργαλείο, το οποίο παρέχει πληροφορίες για μια νεοελληνική λέξη ή φράση, συνδυάζοντας τη λειτουργικότητα του Συλλαβιστή, του Ορθογράφου, του Λημματοποιητή, του Μορφολογικού Λεξικού και του Θησαυρού Συνωνύμων-Αντιθέτων της Neurolingo.
α-πο-δι-ορ-γά-νω-ση
αποδιοργάνωση ουσ. θηλ.
|
αποδιοργάνωση ουσ.
Σ: αποσυντονισμός, απορρύθμιση, παράλυση, αποδιάρθρωση, διάλυση4
απο- [apo]
από- [apó] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό
απ- [ap] πριν από φωνήεν
αφ- [af] παλαιότερα, πριν από δασυνόμενο φωνήεν
Προέρχεται από την πρόθεση από.
1. Απομάκρυνση, αποχή, αφαίρεση
Το απο- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι κάτι αφαιρείται ή απομακρύνεται από κάτι άλλο. Για παράδειγμα, όταν κάνουμε αποτρίχωση αφαιρούμε τις τρίχες από κάποιο μέρος του σώματος· όταν κάποιος αποβιώνει φεύγει από τη ζωή· όταν κάνουμε απεργία απέχουμε από την εργασία μας (δηλ. δε δουλεύουμε).
απεργία | απόδημος, -η, -ο | απασφαλίζω |
απογαλακτισμός | αποκεντρωτικός, -ή, -ό | απογειώνω |
απογείωση | απότακτος, -η, -ο | αποδεσμεύω |
αποδέσμευση | αποτριχωτικός, -ή, -ό | αποκεφαλίζω |
αποθηλασμός | αφοπλιστικός, -ή, -ό | απολυμαίνω |
αποκέντρωση | απονευρώνω | |
αποκεφαλισμός | αποτριχώνω | |
απολέπιση | αποφλοιώνω | |
απολύμανση | αποφοιτώ | |
απολυτήριο | αποχωρώ | |
απονεύρωση | αφαλατώνω | |
απορρυπαντικό | αφοπλίζω | |
αποσμητικό | αφυδατώνω | |
αποτοξίνωση | ||
αποτρίχωση | ||
αποφοίτηση | ||
αποχώρηση | ||
αφοπλισμός |
2. Αντίθεση, έλλειψη, στέρηση
Το απο- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι μια κατάσταση ή ένα γεγονός ακυρώνεται ή αντιστρέφεται. Για παράδειγμα, η απαισιοδοξία είναι η έλλειψη αισιοδοξίας· όταν ένας οργανισμός αποδυναμώνεται χάνει τις δυνάμεις του.
απαισιοδοξία | απεξαρτημένος, -η, -ο | απογοητεύω |
απεξάρτηση | απογοητευτικός, -ή, -ό | αποδιοργανώνω |
απογοήτευση | αποθαρρυντικός, -ή, -ό | αποδυναμώνω |
αποδιοργάνωση | αποκαλυπτήριος, -α, -ο | αποθαρρύνω |
αποθάρρυνση | αποκαλυπτικός, -ή, -ό | αποκαλύπτω |
αποκάλυψη | αποκωδικοποιώ | |
αποκωδικοποίηση | απομαγνητοφωνώ | |
αποκωδικοποιητής | απομυθοποιώ | |
απομαγνητοφώνηση | αποπροσανατολίζω | |
απομυθοποίηση | ||
αποποινικοποίηση | ||
αποπροσανατολισμός |
3. Ολοκλήρωση
Το απο- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν το τέλος μιας διαδικασίας η οποία συνήθως έχει ολοκληρωθεί με επιτυχία. Για παράδειγμα, όταν αποφοιτούμε από μια σχολή ολοκληρώνουμε τη φοίτησή μας μετά από έναν κύκλο σπουδών, ενώ η αποθεραπεία είναι το τελικό στάδιο μιας θεραπείας με στόχο την πλήρη αποκατάσταση.
αποθεραπεία | αποθεραπεύω |
αποκορύφωμα | αποκορυφώνεται |
αποκορύφωση | αποπερατώνω |
αποπεράτωση | αποτελειώνω |
4. Απόκτηση ιδιότητας
Το απο- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι κάτι αποκτά μια ιδιότητα που δεν είχε πριν. Για παράδειγμα, όταν ένας λαός απελευθερώνεται αποκτά την ελευθερία του μετά από μια περίοδο ξένης κατοχής, ενώ η απανθράκωση ενός υλικού είναι η μετατροπή του σε κάρβουνο (άνθρακα) με τη χρήση της φωτιάς.
απανθράκωση | απαθανατίζω |
απολίθωμα | απελευθερώνω |
αποξένωση | αποβλακώνω |
αποσαφήνιση | απογυμνώνω |
αποστείρωση | αποκρυσταλλώνω |
απολιθώνω | |
αποξενώνω | |
αποξηραίνω | |
αποστειρώνω |
δια- [δia] ή [δi͜a]
διά- [δiá] ή [δi͜á] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό
δι- [δi] πριν από φωνήεν
Προέρχεται από την πρόθεση διά.
1. Διαμέσου
Το δια- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν κίνηση μέσα από κάτι ή από τη μία άκρη ως την άλλη. Για παράδειγμα, η βελόνα διαπερνά ένα ύφασμα όταν το τρυπάει από τη μία όψη και βγαίνει από την άλλη· το τρένο διέρχεται από ένα σταθμό όταν περνάει από αυτόν· στη γεωμετρία, η διαγώνιος είναι η ευθεία που ενώνει δύο γωνίες (κορυφές) ενός τετραγώνου.
διάβαση | διαβατάρικος, -η, -ο (λογοτ.) | διαβαίνω |
διαβατήριο | διαγώνιος, -α, -ο | διακτινίζομαι |
διαγώνιος | διαπεραστικός, -ή, -ό | διαπερνώ |
διάδρομος | διαπλέω | |
διάμεσος | διατρέχω | |
διάπλους | διέρχομαι | |
διώρυγα |
2. Διαίρεση ή διάλυση
Το δια- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι κάτι βρίσκεται ανάμεσα σε δύο πράγματα και τα χωρίζει. Για παράδειγμα, όταν διαιρούμε κάτι το χωρίζουμε σε δύο ή περισσότερα τμήματα· το διάζωμα είναι το καθένα από τα τμήματα ενός θεάτρου που χωρίζονται μεταξύ τους με διάδρομο.
διαζύγιο | διαιρώ |
διάζωμα | διακόπτω |
διαίρεση | διαλύω |
διαιρέτης | διαμελίζω |
διάκενο | διαμερίζω |
διακοπή | διατοιχίζω |
διαλύτης | |
διαλυτικά (γραμμ.) | |
διατομή (τεχνολ.) |
3. Μεταξύ δύο ή περισσότερων
Το δια- σχηματίζει επίθετα που δηλώνουν κάτι που γίνεται ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα όμοια στοιχεία ή σύνολα. Για παράδειγμα, οι διακρατικές σχέσεις αφορούν δύο ή περισσότερα κράτη.
✔ Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση με το ενδο-* σε αυτή τη χρήση. Για παράδειγμα, μία διακομματική διαμάχη γίνεται ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα κόμματα, ενώ μια ενδοκομματική διαμάχη γίνεται στο εσωτερικό ενός και μόνο κόμματος.
4. Σε μεγάλη έκταση (επιτατικό)
Το δια- σχηματίζει λέξεις (συνήθως ρήματα και τα παράγωγά τους) που δηλώνουν ότι κάτι υπάρχει ή συμβαίνει σε μεγάλη έκταση. Για παράδειγμα, διερευνούμε ένα θέμα όταν το ερευνούμε προσεκτικά και σε βάθος.
διαλεύκανση | διαπρεπής, -ής, -ές | διακατέχω |
διαμοίραση | διαφωτιστικός, -ή, -ό | διαλευκαίνω |
διαμοίρασμα | διερευνητικός, -ή, -ό | διαμηνύω |
διαπλάτυνση | διευκρινιστικός, -ή, -ό | διαμοιράζω |
διασαφήνιση | διαπλατύνω | |
διαστρέβλωση | διαποτίζω | |
διαφθορά | διαπρέπω | |
διαφωτισμός | διασαφηνίζω | |
διερεύνηση | διαστρεβλώνω | |
διευκρίνιση | διαστρέφω | |
διασφαλίζω | ||
διαφθείρω | ||
διαφωτίζω | ||
διερευνώ | ||
διευκρινίζω |
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΣΗΜΑΣΙΕΣ
•Το δια- σχηματίζει λέξεις (συνήθως ρήματα και τα παράγωγά τους) που δηλώνουν κίνηση προς όλες τις κατευθύνσεις, είτε κυριολεκτικά (π.χ. διακινώ, διασκορπίζω) είτε μεταφορικά (π.χ. διαδίδω, διατυμπανίζω).
•Λέξεις με το δια- δηλώνουν την κάλυψη ενός χρονικού διαστήματος (από την αρχή ως το τέλος). Για παράδειγμα, διανυκτερεύουμε σε ένα μέρος όταν περνάμε εκεί όλη τη νύχτα, ενώ λέμε ότι διαιωνίζουμε μια κατάσταση όταν την αφήνουμε να διαρκεί για απροσδιόριστα μεγάλο διάστημα.
διαιώνιση | διαχρονικός, -ή, -ό | διαιωνίζω |
διανυκτέρευση | διανυκτερεύω | |
διαχρονικότητα | διαχειμάζω | |
διημέρευση | διημερεύω |
▶ Το δια- προφέρεται με συνίζηση [δi͜a] σε λέξεις όπως διαβαίνω, διάβολος, διαλέγω.
Λέξεις με άλλες σημασίες
Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση με λέξεις που σχηματίζονται με το δι-* (από το αριθμητικό δύο) όπως δι-ατομικός.
7 Από 10
Για τους επισκέπτες του site μας, το Λεξισκόπιο έχει περιορισμό χρήσης τις 10 λέξεις ανά ημέρα. Εγγραφείτε δωρεάν στο site μας για να αποκτήσετε όριο 30 λέξεων ανά ημέρα.
Εναλλακτικά, μπορείτε να προμηθευτείτε την εφαρμογή του Λεξισκόπιου για Κινητά Λεξισκόπιο Mobile App όπου η χρήση λέξεων είναι απεριόριστη.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
•Ουσιαστικά με το απο- δηλώνουν αυτό που μένει μετά την ολοκλήρωση μιας ενέργειας.