Λεξισκόπιο: ανομοιόμορφος

Μάθετε για την ορθογραφία, τη μορφολογία, τον συλλαβισμό και τα συνώνυμα/αντίθετα οποιασδήποτε νεοελληνικής λέξης. Οι λέξεις παραμένουν μάταιοι ήχοι αν δεν μπορούμε να τις κατανοήσουμε.

H νέα ελληνική γλώσσα αποτελείται από ένα υπέροχο κατακλυσμό λέξεων, οι οποίες πηγάζουν στην πλειοψηφία τους από την αρχαία ελληνική. Διαμέσου των αιώνων κάποιες από τις λέξεις άρχισαν να επικαλύπτονται στο νόημα από άλλες και πολλές απέκτησαν πολλαπλές σημασίες.

Το Λεξισκόπιο παρουσιάζει πληροφορίες σχετικά με τον συλλαβισμό, τη μορφολογία (κλίση) και τα συνώνυμα και αντίθετα των λέξεων, αλλά και των πιο γνωστών φράσεων και εκφράσεων στις οποίες μια ελληνική λέξη μπορεί να μετέχει.

Εισαγάγετε τη λέξη που σας ενδιαφέρει κατωτέρω και πατήστε Αναζήτηση.

Το Λεξισκόπιο είναι ένα σύνθετο γλωσσικό εργαλείο, το οποίο παρέχει πληροφορίες για μια νεοελληνική λέξη ή φράση, συνδυάζοντας τη λειτουργικότητα του Συλλαβιστή, του Ορθογράφου, του Λημματοποιητή, του Μορφολογικού Λεξικού και του Θησαυρού Συνωνύμων-Αντιθέτων της Neurolingo.

Συλλαβισμός

α-νο-μοι-ό-μορ-φος

Μορφολογία

ανομοιόμορφος επίθ.

Αρσενικό

	Ενικός		Πληθυντικός
Ονομαστική	ο	ανομοιόμορφος	οι	ανομοιόμορφοι
Γενική	του	ανομοιόμορφου	των	ανομοιόμορφων
Αιτιατική	τον	ανομοιόμορφο	τους	ανομοιόμορφους
Κλητική		ανομοιόμορφε		ανομοιόμορφοι

Θηλυκό

	Ενικός		Πληθυντικός
Ονομαστική	η	ανομοιόμορφη	οι	ανομοιόμορφες
Γενική	της	ανομοιόμορφης	των	ανομοιόμορφων
Αιτιατική	την	ανομοιόμορφη	τις	ανομοιόμορφες
Κλητική		ανομοιόμορφη		ανομοιόμορφες

Ουδέτερο

	Ενικός		Πληθυντικός
Ονομαστική	το	ανομοιόμορφο	τα	ανομοιόμορφα
Γενική	του	ανομοιόμορφου	των	ανομοιόμορφων
Αιτιατική	το	ανομοιόμορφο	τα	ανομοιόμορφα
Κλητική		ανομοιόμορφο		ανομοιόμορφα

Συνώνυμα - Αντίθετα

ανομοιόμορφος επίθ.

Σ: ανομοιογενής, ετερογενής₁ Α: ομοιόμορφος

Προθήματα - Επιθήματα

α- [a] (γνωστό και ως α στερητικό)

ά- [á] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό
αν- [an] και άν- [án] πριν από φωνήεν
αρ- [ar] και άρ- [ár] πριν από /ρ/
ανα- [ana] και ανά- [aná] μερικές φορές πριν από σύμφωνο
ανε- [ane] και ανέ- [ané] σπάνια
ανη- [ani] και ανή- [aní] σπάνια

Προέρχεται από το αρχαίο στερητικό πρόθημα α-.

1. Αντίθεση

Το α- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν το αντίθετο από αυτό που δηλώνει το βʹ συστατικό. Για παράδειγμα, κάτι άνοστο δεν είναι νόστιμο.

αβεβαιότητα	αβάσιμος, -η, -ο	αδιαθετώ
αδιαθεσία	αβέβαιος, -η, -ο	αδικώ
αδιαφάνεια	άγονος, -η, -ο	αδυνατώ
αδιαφορία	άγραφος, -η, -ο	αθετώ
αδικία	αδιάθετος, -η, -ο	ανησυχώ
αμάθεια	αδιάκοπος, -η, -ο	απειθώ
αναλφαβητισμός	αδιαφανής, -ής, -ές	απιστώ
ανησυχία	αδιάφορος, -η, -ο	αρρωσταίνω
ανοσία	άδικος, -η, -ο	ασεβώ
απάθεια	αδύνατος, -η, -ο	ασθενώ
απιστία	άθραυστος, -η, -ο	αστοχώ
αρρώστια	αμαθής, -ής, -ές	ατροφώ
ασέβεια	άμαχος, -η, -ο	ατυχώ
ασθένεια	αναλφάβητος, -η, -ο
αστοχία	ανάξιος, -α, -ο
ατροφία	ανεπίσημος, -η, -ο
ατυχία	ανήσυχος, -η, -ο
	άνοστος, -η, -ο
	απαθής, -ής, -ές
	άπιστος, -η, -ο
	άρρωστος, -η, -ο
	ασεβής, -ής, -ές
	ασθενής, -ής, -ές
	άστοχος, -η, -ο
	άτυχος, -η, -ο

✔ Το α- συνδυάζεται συχνά με ρηματικά επίθετα (π.χ. ψητός, βραστός, γνωστός) για να σχηματίσει το αντίθετό τους (π.χ. ά-ψητος, ά-βραστος, ά-γνωστος).

αβαθμολόγητος, -η, -ο, αβοήθητος, -η, -ο, άβραστος, -η, -ο, άγνωστος, -η, -ο, αδιαμέτρητος, -η, -ο, αδιαπαιδαγώγητος, -η, -ο, αδιευθέτητος, -η, -ο, αδικαιολόγητος, -η, -ο, ακίνητος, -η, -ο, αμετακίνητος, -η, -ο, αμέτρητος, -η, -ο, αξύριστος, -η, -ο, απλήρωτος, -η, -ο, άπλυτος, -η, -ο, άψητος, -η, -ο

✔ Επίθετα με αʹ συστατικό α- εμφανίζονται σε φράσεις με ομόρριζο ουσιαστικό οι οποίες δηλώνουν ότι αυτό που εκφράζει το ουσιαστικό δεν ισχύει στην πραγματικότητα.

βίος αβίωτος, γάμος άγαμος, δώρο άδωρο

⇨ Για λέξεις που δηλώνουν αντίθεση βλ. και ξε-*.

2. Έλλειψη, στέρηση

Ορισμένες λέξεις με το α- δηλώνουν ότι μια ιδιότητα δεν υπάρχει καθόλου ή ότι μια κατάσταση δεν ισχύει. Για παράδειγμα, κάποιος είναι ανίκανος όταν δε διαθέτει ικανότητες σε συγκεκριμένο τομέα, ενώ η αναρχία είναι η έλλειψη τάξης.

αδυναμία	αδύναμος, -η, -ο
αναβροχιά	ανάλατος, -η, -ο
ανανδρία	άνανδρος, -η, -ο
αναρχία	άναρχος, -η, -ο
ανασφάλεια	ανασφαλής, -ής, -ές
ανεντιμότητα	ανέντιμος, -η, -ο
ανεργία	άνεργος, -η, -ο
ανευθυνότητα	ανεύθυνος, -η, -ο
ανικανότητα	ανίκανος, -η, -ο
αχαριστία	άνυδρος, -η, -ο
	απένταρος, -η, -ο
	άπορος, -η, -ο
	άτοκος, -η, -ο
	αχάριστος, -η, -ο

✔ Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση ανάμεσα στο άνεργος (= αυτός που παρά τη θέλησή του δεν εργάζεται) και άεργος (= αυτός που δεν εργάζεται από επιλογή). Και τα δύο σχηματίζονται με το στερητικό α-.

▶ Σπανιότερα, το στερητικό α- απαντά και ως ανε- (π.χ. ανε-πρόκοπος) ή ανη- (π.χ. ανή-μπορος) όταν το βʹ συστατικό αρχίζει με σύμφωνο, αναλογικά προς λέξεις που αρχίζουν με /ε/ και /η/ αντίστοιχα.

Λέξεις με άλλες σημασίες

Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση με το αʹ συστατικό ανα-* σε λέξεις όπως ανα-δρομικός, ανα-δύομαι, ανα-ζητώ.

ομοιο- [omio]

ομοιό- [omió] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό

Προέρχεται από το επίθετο όμοιος.

1. Παρόμοιο

Το ομοιο- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι δύο ή περισσότερα πρόσωπα ή πράγματα είναι παρόμοια ως προς κάποιο χαρακτηριστικό τους. Για παράδειγμα, δύο ομοιοκατάληκτοι στίχοι έχουν παρόμοιες καταλήξεις· όταν υπάρχει ομοιοχρωμία μεταξύ δύο πραγμάτων, τότε αυτά έχουν σχεδόν το ίδιο χρώμα.

ομοιογένεια	ομοιογενής, -ής, -ές	ομοιοκαταληκτώ
ομοιοκαταληξία	ομοιοκατάληκτος, -η, -ο
ομοιομορφία	ομοιόμορφος, -η, -ο
ομοιοπαθητική (ιατρ.)	ομοιοπαθής, -ής, -ές
ομοιοχρωμία	ομοιοπαθητικός, -ή, -ό (ιατρ.)
	ομοιόπτωτος, -η, -ο (γραμμ.)

ΑΝΤ Κάποιες λέξεις με ομοιο- σε αυτή τη σημασία σχηματίζουν αντίθετα με το ετερο-* (π.χ. ετερογένεια ≠ ομοιογένεια).

-μορφ-

Οι λέξεις που περιέχουν το συστατικό -μορφ- αναφέρονται στην εξωτερική όψη, στη μορφή.Το συστατικό -μορφ- προέρχεται από το ουσιαστικό μορφή. Το συστατικό αυτό εμφανίζεται σε:

Ουσιαστικά

-μορφία [morfía]

Για παράδειγμα, η τερατομορφία χαρακτηρίζει κάτι που εξωτερικά μοιάζει με τέρας, έχει τη μορφή τέρατος.

ανθρωπομορφία, ανομοιομορφία, δυσμορφία, ευμορφία, ζωομορφία, ιδιομορφία, ομοιομορφία, ποικιλομορφία, πολυμορφία, τερατομορφία

-μορφισμός [morfizmós]

Για παράδειγμα, ο ανθρωπομορφισμός είναι η απόδοση ανθρώπινων ιδιοτήτων σε άλλα όντα (ζώα, φυτά), σε φυσικά φαινόμενα ή σε αφηρημένες έννοιες (πρβ. τον ανθρωπομορφισμό των θεών στην αρχαία Ελλάδα).

ανθρωπομορφισμός, γεροντομορφισμός (ιατρ.), διμορφισμός (βιολ.), ετερομορφισμός (βιολ.), ζωομορφισμός, παιδομορφισμός (ιατρ.), πολυμορφισμός

Επίθετα

-μορφος [morfos], -μορφη, -μορφο

Για παράδειγμα, ο τραγόμορφος μοιάζει εξωτερικά με τράγο, έχει μορφή τράγου.

αγγελόμορφος, αετόμορφος, ανθρωπόμορφος, ανομοιόμορφος, ζωόμορφος, ιδιόμορφος, μελανόμορφος, ομοιόμορφος, ποικιλόμορφος, πολύμορφος, στρογγυλόμορφος, ταυρόμορφος, τερατόμορφος

▶ Το επίθετο πολυμορφικός έχει ειδική χρήση: αναφέρεται κυρίως σε ειδικό τύπο αυτοκινήτου αποδίδοντας τον αγγλικό όρο multiple purpose vehicle (MPV).

7 Από 10

Για τους επισκέπτες του site μας, το Λεξισκόπιο έχει περιορισμό χρήσης τις 10 λέξεις ανά ημέρα. Εγγραφείτε δωρεάν στο site μας για να αποκτήσετε όριο 30 λέξεων ανά ημέρα.

Εναλλακτικά, μπορείτε να προμηθευτείτε την εφαρμογή του Λεξισκόπιου για Κινητά Λεξισκόπιο Mobile App όπου η χρήση λέξεων είναι απεριόριστη.

Neurolingo Εφαρμογές Γλωσσικής Τεχνολογίας

Είσοδος