Λεξισκόπιο: αμερόληπτος

Μάθετε για την ορθογραφία, τη μορφολογία, τον συλλαβισμό και τα συνώνυμα/αντίθετα οποιασδήποτε νεοελληνικής λέξης. Οι λέξεις παραμένουν μάταιοι ήχοι αν δεν μπορούμε να τις κατανοήσουμε.

H νέα ελληνική γλώσσα αποτελείται από ένα υπέροχο κατακλυσμό λέξεων, οι οποίες πηγάζουν στην πλειοψηφία τους από την αρχαία ελληνική. Διαμέσου των αιώνων κάποιες από τις λέξεις άρχισαν να επικαλύπτονται στο νόημα από άλλες και πολλές απέκτησαν πολλαπλές σημασίες.

Το Λεξισκόπιο παρουσιάζει πληροφορίες σχετικά με τον συλλαβισμό, τη μορφολογία (κλίση) και τα συνώνυμα και αντίθετα των λέξεων, αλλά και των πιο γνωστών φράσεων και εκφράσεων στις οποίες μια ελληνική λέξη μπορεί να μετέχει.

Εισαγάγετε τη λέξη που σας ενδιαφέρει κατωτέρω και πατήστε Αναζήτηση.

Το Λεξισκόπιο είναι ένα σύνθετο γλωσσικό εργαλείο, το οποίο παρέχει πληροφορίες για μια νεοελληνική λέξη ή φράση, συνδυάζοντας τη λειτουργικότητα του Συλλαβιστή, του Ορθογράφου, του Λημματοποιητή, του Μορφολογικού Λεξικού και του Θησαυρού Συνωνύμων-Αντιθέτων της Neurolingo.

Συλλαβισμός

α-με-ρό-λη-πτος

Μορφολογία

αμερόληπτος επίθ.

Αρσενικό

	Ενικός		Πληθυντικός
Ονομαστική	ο	αμερόληπτος	οι	αμερόληπτοι
Γενική	του	αμερόληπτου	των	αμερόληπτων
Αιτιατική	τον	αμερόληπτο	τους	αμερόληπτους
Κλητική		αμερόληπτε		αμερόληπτοι

Θηλυκό

	Ενικός		Πληθυντικός
Ονομαστική	η	αμερόληπτη	οι	αμερόληπτες
Γενική	της	αμερόληπτης	των	αμερόληπτων
Αιτιατική	την	αμερόληπτη	τις	αμερόληπτες
Κλητική		αμερόληπτη		αμερόληπτες

Ουδέτερο

	Ενικός		Πληθυντικός
Ονομαστική	το	αμερόληπτο	τα	αμερόληπτα
Γενική	του	αμερόληπτου	των	αμερόληπτων
Αιτιατική	το	αμερόληπτο	τα	αμερόληπτα
Κλητική		αμερόληπτο		αμερόληπτα

Συνώνυμα - Αντίθετα

αμερόληπτος επίθ.

Σ: αντικειμενικός₂, δίκαιος₂, αδέκαστος: αμερόληπτος δικαστής / αμερόληπτη γνώμη Α: μεροληπτικός, προκατειλημμένος

Προθήματα - Επιθήματα

α- [a] (γνωστό και ως α στερητικό)

ά- [á] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό
αν- [an] και άν- [án] πριν από φωνήεν
αρ- [ar] και άρ- [ár] πριν από /ρ/
ανα- [ana] και ανά- [aná] μερικές φορές πριν από σύμφωνο
ανε- [ane] και ανέ- [ané] σπάνια
ανη- [ani] και ανή- [aní] σπάνια

Προέρχεται από το αρχαίο στερητικό πρόθημα α-.

1. Αντίθεση

Το α- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν το αντίθετο από αυτό που δηλώνει το βʹ συστατικό. Για παράδειγμα, κάτι άνοστο δεν είναι νόστιμο.

αβεβαιότητα	αβάσιμος, -η, -ο	αδιαθετώ
αδιαθεσία	αβέβαιος, -η, -ο	αδικώ
αδιαφάνεια	άγονος, -η, -ο	αδυνατώ
αδιαφορία	άγραφος, -η, -ο	αθετώ
αδικία	αδιάθετος, -η, -ο	ανησυχώ
αμάθεια	αδιάκοπος, -η, -ο	απειθώ
αναλφαβητισμός	αδιαφανής, -ής, -ές	απιστώ
ανησυχία	αδιάφορος, -η, -ο	αρρωσταίνω
ανοσία	άδικος, -η, -ο	ασεβώ
απάθεια	αδύνατος, -η, -ο	ασθενώ
απιστία	άθραυστος, -η, -ο	αστοχώ
αρρώστια	αμαθής, -ής, -ές	ατροφώ
ασέβεια	άμαχος, -η, -ο	ατυχώ
ασθένεια	αναλφάβητος, -η, -ο
αστοχία	ανάξιος, -α, -ο
ατροφία	ανεπίσημος, -η, -ο
ατυχία	ανήσυχος, -η, -ο
	άνοστος, -η, -ο
	απαθής, -ής, -ές
	άπιστος, -η, -ο
	άρρωστος, -η, -ο
	ασεβής, -ής, -ές
	ασθενής, -ής, -ές
	άστοχος, -η, -ο
	άτυχος, -η, -ο

✔ Το α- συνδυάζεται συχνά με ρηματικά επίθετα (π.χ. ψητός, βραστός, γνωστός) για να σχηματίσει το αντίθετό τους (π.χ. ά-ψητος, ά-βραστος, ά-γνωστος).

αβαθμολόγητος, -η, -ο, αβοήθητος, -η, -ο, άβραστος, -η, -ο, άγνωστος, -η, -ο, αδιαμέτρητος, -η, -ο, αδιαπαιδαγώγητος, -η, -ο, αδιευθέτητος, -η, -ο, αδικαιολόγητος, -η, -ο, ακίνητος, -η, -ο, αμετακίνητος, -η, -ο, αμέτρητος, -η, -ο, αξύριστος, -η, -ο, απλήρωτος, -η, -ο, άπλυτος, -η, -ο, άψητος, -η, -ο

✔ Επίθετα με αʹ συστατικό α- εμφανίζονται σε φράσεις με ομόρριζο ουσιαστικό οι οποίες δηλώνουν ότι αυτό που εκφράζει το ουσιαστικό δεν ισχύει στην πραγματικότητα.

βίος αβίωτος, γάμος άγαμος, δώρο άδωρο

⇨ Για λέξεις που δηλώνουν αντίθεση βλ. και ξε-*.

2. Έλλειψη, στέρηση

Ορισμένες λέξεις με το α- δηλώνουν ότι μια ιδιότητα δεν υπάρχει καθόλου ή ότι μια κατάσταση δεν ισχύει. Για παράδειγμα, κάποιος είναι ανίκανος όταν δε διαθέτει ικανότητες σε συγκεκριμένο τομέα, ενώ η αναρχία είναι η έλλειψη τάξης.

αδυναμία	αδύναμος, -η, -ο
αναβροχιά	ανάλατος, -η, -ο
ανανδρία	άνανδρος, -η, -ο
αναρχία	άναρχος, -η, -ο
ανασφάλεια	ανασφαλής, -ής, -ές
ανεντιμότητα	ανέντιμος, -η, -ο
ανεργία	άνεργος, -η, -ο
ανευθυνότητα	ανεύθυνος, -η, -ο
ανικανότητα	ανίκανος, -η, -ο
αχαριστία	άνυδρος, -η, -ο
	απένταρος, -η, -ο
	άπορος, -η, -ο
	άτοκος, -η, -ο
	αχάριστος, -η, -ο

✔ Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση ανάμεσα στο άνεργος (= αυτός που παρά τη θέλησή του δεν εργάζεται) και άεργος (= αυτός που δεν εργάζεται από επιλογή). Και τα δύο σχηματίζονται με το στερητικό α-.

▶ Σπανιότερα, το στερητικό α- απαντά και ως ανε- (π.χ. ανε-πρόκοπος) ή ανη- (π.χ. ανή-μπορος) όταν το βʹ συστατικό αρχίζει με σύμφωνο, αναλογικά προς λέξεις που αρχίζουν με /ε/ και /η/ αντίστοιχα.

Λέξεις με άλλες σημασίες

Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση με το αʹ συστατικό ανα-* σε λέξεις όπως ανα-δρομικός, ανα-δύομαι, ανα-ζητώ.

-ληπ-

Οι λέξεις που περιέχουν το συστατικό -ληπ- ή -ληψ- αναφέρονται σε κάποιον που παίρνει κάτι.Το συστατικό -ληπ- ή -ληψ- προέρχεται από το ρήμα λαμβάνω. Το συστατικό αυτό εμφανίζεται σε:

Ουσιαστικά

-λήπτης [líptis] (θηλ. -λήπτρια)

Για παράδειγμα, ο δανειολήπτης είναι αυτός που παίρνει δάνειο από την τράπεζα ενώ η εργολήπτρια εταιρεία αναλαμβάνει κατασκευή έργων.

αιμολήπτης, δανειολήπτης, δειγματολήπτης, δωρολήπτης, εργολήπτης, παραλήπτης

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΣΗΜΑΣΙΕΣ

•Ο ηχολήπτης και ο εικονολήπτης ασχολούνται με λήψη και καταγραφή ήχου και εικόνας αντίστοιχα.

•Στην ηλεκτρολογία, ο ρευματολήπτης (ελληνική απόδοση της ξένης λέξης φις) είναι το εξάρτημα κάθε ηλεκτρικής συσκευής που μπαίνει στην πρίζα για να πάρει ρεύμα.

-ληψία [lipsía]

Για παράδειγμα, με την αιμοληψία λαμβάνεται αίμα για ιατρικούς σκοπούς.

αιμοληψία, αμμοληψία, δαιμονοληψία, δανειοληψία, δειγματοληψία, δοσοληψία, δωροληψία, επιληψία (ιατρ.), εργοληψία, ερωτοληψία, ιδεοληψία, μεροληψία, φαρμακοληψία, χωματοληψία

Επίθετα

-ληπτικός [liptikós], -ληπτική, -ληπτικό

Για παράδειγμα, δειγματοληπτικός είναι ο έλεγχος που γίνεται σε ορισμένα δείγματα (και όχι στο σύνολο) ενός αντικειμένου.

αντισυλληπτικός, δανειοληπτικός, δειγματοληπτικός, επαναληπτικός, εργοληπτικός, μεροληπτικός, περιληπτικός, προληπτικός

-ληπτος [-liptos], -ληπτη, -ληπτο

Για παράδειγμα, αμερόληπτος είναι αυτός που δεν παίρνει θέση, που δεν παίρνει το μέρος κανενός, ενώ ο ερωτόληπτος έχει καταληφθεί από έρωτα.

αμερόληπτος, δαιμονόληπτος, ερωτόληπτος, θεόληπτος

✔ Η λέξη θρησκόληπτος έχει δημιουργηθεί εσφαλμένα κατά το θεόληπτος (= εμπνευσμένος από το Θεό, προληπτικός).

✔ Οι λέξεις ευυπόληπτος, ανυπόληπτος αναφέρονται στην υπόληψη κάποιου.

✔ Ορισμένα επίθετα ανάγονται στα αντίστοιχα ρήματα σε -λαμβάνω, όπως ανεπανάληπτος (< επαναλαμβάνω), ακατάληπτος (< καταλαμβάνω/καταλαβαίνω), ασύλληπτος (< συλλαμβάνω).

9 Από 10

Για τους επισκέπτες του site μας, το Λεξισκόπιο έχει περιορισμό χρήσης τις 10 λέξεις ανά ημέρα. Εγγραφείτε δωρεάν στο site μας για να αποκτήσετε όριο 30 λέξεων ανά ημέρα.

Εναλλακτικά, μπορείτε να προμηθευτείτε την εφαρμογή του Λεξισκόπιου για Κινητά Λεξισκόπιο Mobile App όπου η χρήση λέξεων είναι απεριόριστη.

Neurolingo Εφαρμογές Γλωσσικής Τεχνολογίας

Είσοδος