Λεξισκόπιο: άγραφος

Μάθετε για την ορθογραφία, τη μορφολογία, τον συλλαβισμό και τα συνώνυμα/αντίθετα οποιασδήποτε νεοελληνικής λέξης. Οι λέξεις παραμένουν μάταιοι ήχοι αν δεν μπορούμε να τις κατανοήσουμε.

H νέα ελληνική γλώσσα αποτελείται από ένα υπέροχο κατακλυσμό λέξεων, οι οποίες πηγάζουν στην πλειοψηφία τους από την αρχαία ελληνική. Διαμέσου των αιώνων κάποιες από τις λέξεις άρχισαν να επικαλύπτονται στο νόημα από άλλες και πολλές απέκτησαν πολλαπλές σημασίες.

Το Λεξισκόπιο παρουσιάζει πληροφορίες σχετικά με τον συλλαβισμό, τη μορφολογία (κλίση) και τα συνώνυμα και αντίθετα των λέξεων, αλλά και των πιο γνωστών φράσεων και εκφράσεων στις οποίες μια ελληνική λέξη μπορεί να μετέχει.

Εισαγάγετε τη λέξη που σας ενδιαφέρει κατωτέρω και πατήστε Αναζήτηση.

Το Λεξισκόπιο είναι ένα σύνθετο γλωσσικό εργαλείο, το οποίο παρέχει πληροφορίες για μια νεοελληνική λέξη ή φράση, συνδυάζοντας τη λειτουργικότητα του Συλλαβιστή, του Ορθογράφου, του Λημματοποιητή, του Μορφολογικού Λεξικού και του Θησαυρού Συνωνύμων-Αντιθέτων της Neurolingo.

Συλλαβισμός

ά-γρα-φος

Μορφολογία

άγραφος επίθ.

Αρσενικό

	Ενικός		Πληθυντικός
Ονομαστική	ο	άγραφος	οι	άγραφοι
Γενική	του	άγραφου	των	άγραφων
Αιτιατική	τον	άγραφο	τους	άγραφους
Κλητική		άγραφε		άγραφοι

Θηλυκό

	Ενικός		Πληθυντικός
Ονομαστική	η	άγραφη	οι	άγραφες
Γενική	της	άγραφης	των	άγραφων
Αιτιατική	την	άγραφη	τις	άγραφες
Κλητική		άγραφη		άγραφες

Ουδέτερο

	Ενικός		Πληθυντικός
Ονομαστική	το	άγραφο	τα	άγραφα
Γενική	του	άγραφου	των	άγραφων
Αιτιατική	το	άγραφο	τα	άγραφα
Κλητική		άγραφο		άγραφα

Συνώνυμα - Αντίθετα

άγραφος & άγραφτος επίθ.

Α: έγγραφος λόγ., γραπτός₁: άγραφες συμφωνίες
Σ: κενός₁, άδειος₁: άγραφη σελίδα / άγραφη κασέτα Α: γραμμένος

Προθήματα - Επιθήματα

α- [a] (γνωστό και ως α στερητικό)

ά- [á] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό
αν- [an] και άν- [án] πριν από φωνήεν
αρ- [ar] και άρ- [ár] πριν από /ρ/
ανα- [ana] και ανά- [aná] μερικές φορές πριν από σύμφωνο
ανε- [ane] και ανέ- [ané] σπάνια
ανη- [ani] και ανή- [aní] σπάνια

Προέρχεται από το αρχαίο στερητικό πρόθημα α-.

1. Αντίθεση

Το α- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν το αντίθετο από αυτό που δηλώνει το βʹ συστατικό. Για παράδειγμα, κάτι άνοστο δεν είναι νόστιμο.

αβεβαιότητα	αβάσιμος, -η, -ο	αδιαθετώ
αδιαθεσία	αβέβαιος, -η, -ο	αδικώ
αδιαφάνεια	άγονος, -η, -ο	αδυνατώ
αδιαφορία	άγραφος, -η, -ο	αθετώ
αδικία	αδιάθετος, -η, -ο	ανησυχώ
αμάθεια	αδιάκοπος, -η, -ο	απειθώ
αναλφαβητισμός	αδιαφανής, -ής, -ές	απιστώ
ανησυχία	αδιάφορος, -η, -ο	αρρωσταίνω
ανοσία	άδικος, -η, -ο	ασεβώ
απάθεια	αδύνατος, -η, -ο	ασθενώ
απιστία	άθραυστος, -η, -ο	αστοχώ
αρρώστια	αμαθής, -ής, -ές	ατροφώ
ασέβεια	άμαχος, -η, -ο	ατυχώ
ασθένεια	αναλφάβητος, -η, -ο
αστοχία	ανάξιος, -α, -ο
ατροφία	ανεπίσημος, -η, -ο
ατυχία	ανήσυχος, -η, -ο
	άνοστος, -η, -ο
	απαθής, -ής, -ές
	άπιστος, -η, -ο
	άρρωστος, -η, -ο
	ασεβής, -ής, -ές
	ασθενής, -ής, -ές
	άστοχος, -η, -ο
	άτυχος, -η, -ο

✔ Το α- συνδυάζεται συχνά με ρηματικά επίθετα (π.χ. ψητός, βραστός, γνωστός) για να σχηματίσει το αντίθετό τους (π.χ. ά-ψητος, ά-βραστος, ά-γνωστος).

αβαθμολόγητος, -η, -ο, αβοήθητος, -η, -ο, άβραστος, -η, -ο, άγνωστος, -η, -ο, αδιαμέτρητος, -η, -ο, αδιαπαιδαγώγητος, -η, -ο, αδιευθέτητος, -η, -ο, αδικαιολόγητος, -η, -ο, ακίνητος, -η, -ο, αμετακίνητος, -η, -ο, αμέτρητος, -η, -ο, αξύριστος, -η, -ο, απλήρωτος, -η, -ο, άπλυτος, -η, -ο, άψητος, -η, -ο

✔ Επίθετα με αʹ συστατικό α- εμφανίζονται σε φράσεις με ομόρριζο ουσιαστικό οι οποίες δηλώνουν ότι αυτό που εκφράζει το ουσιαστικό δεν ισχύει στην πραγματικότητα.

βίος αβίωτος, γάμος άγαμος, δώρο άδωρο

⇨ Για λέξεις που δηλώνουν αντίθεση βλ. και ξε-*.

2. Έλλειψη, στέρηση

Ορισμένες λέξεις με το α- δηλώνουν ότι μια ιδιότητα δεν υπάρχει καθόλου ή ότι μια κατάσταση δεν ισχύει. Για παράδειγμα, κάποιος είναι ανίκανος όταν δε διαθέτει ικανότητες σε συγκεκριμένο τομέα, ενώ η αναρχία είναι η έλλειψη τάξης.

αδυναμία	αδύναμος, -η, -ο
αναβροχιά	ανάλατος, -η, -ο
ανανδρία	άνανδρος, -η, -ο
αναρχία	άναρχος, -η, -ο
ανασφάλεια	ανασφαλής, -ής, -ές
ανεντιμότητα	ανέντιμος, -η, -ο
ανεργία	άνεργος, -η, -ο
ανευθυνότητα	ανεύθυνος, -η, -ο
ανικανότητα	ανίκανος, -η, -ο
αχαριστία	άνυδρος, -η, -ο
	απένταρος, -η, -ο
	άπορος, -η, -ο
	άτοκος, -η, -ο
	αχάριστος, -η, -ο

✔ Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση ανάμεσα στο άνεργος (= αυτός που παρά τη θέλησή του δεν εργάζεται) και άεργος (= αυτός που δεν εργάζεται από επιλογή). Και τα δύο σχηματίζονται με το στερητικό α-.

▶ Σπανιότερα, το στερητικό α- απαντά και ως ανε- (π.χ. ανε-πρόκοπος) ή ανη- (π.χ. ανή-μπορος) όταν το βʹ συστατικό αρχίζει με σύμφωνο, αναλογικά προς λέξεις που αρχίζουν με /ε/ και /η/ αντίστοιχα.

Λέξεις με άλλες σημασίες

Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση με το αʹ συστατικό ανα-* σε λέξεις όπως ανα-δρομικός, ανα-δύομαι, ανα-ζητώ.

-γραφ-

Οι λέξεις που περιέχουν το συστατικό -γραφ- αναφέρονται στην έντυπη παρουσίαση κάποιου θέματος.Το συστατικό -γραφ- προέρχεται από το ρήμα γράφω. Το συστατικό αυτό εμφανίζεται σε:

Ρήματα

-γραφίζω [γrafízo]

Για παράδειγμα, φωτογραφίζω ένα τοπίο σημαίνει ότι το παίρνω φωτογραφία.

αεροφωτογραφίζω, ζωγραφίζω, φωτογραφίζω

-γραφώ [γrafó]

Για παράδειγμα, αλληλογραφώ με κάποιον σημαίνει ότι ανταλλάσσω μαζί του γράμματα, χαρτογραφώ σημαίνει ότι σχεδιάζω χάρτες, ενώ όταν αρθρογραφώ σε μια εφημερίδα γράφω άρθρα που δημοσιεύονται σε αυτήν.

αγιογραφώ, αλληλογραφώ, αποκρυπτογραφώ, αρθρογραφώ, δακτυλογραφώ, εικονογραφώ, επιστολογραφώ, ηχογραφώ, καταλογογραφώ, κινηματογραφώ, κρυπτογραφώ, λεξικογραφώ, λημματογραφώ, λιβελογραφώ, οπισθογραφώ, πλαστογραφώ, σκηνογραφώ, σκιαγραφώ, στενογραφώ, τηλεγραφώ, χαρτογραφώ

✔ Διαφορετική περίπτωση συνιστούν τα σύνθετα με το -γράφω (όπως αντιγράφω, διαγράφω, καθαρογράφω, προχειρογράφω, υπογράφω), τα οποία δηλώνουν κυρίως τον τρόπο με τον οποίο γράφουμε κάτι. Για παράδειγμα, προχειρογράφουμε κάτι όταν το γράφουμε πρόχειρα, χωρίς ιδιαίτερη προσοχή.

Ουσιαστικά

-γράφημα [γráfima]

Για παράδειγμα, πεζογράφημα είναι οποιοδήποτε πεζό λογοτεχνικό κείμενο, ενώ το τηλεγράφημα ήταν παλιότερα ένα σύντομο κείμενο που μεταδιδόταν μέσω του ραδιοτηλέγραφου ή του τηλεφώνου.

εικονογράφημα, ευθυμογράφημα, πεζογράφημα, πορνογράφημα, τηλεγράφημα, χρονογράφημα, ψυχογράφημα

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ

• (ιατρ.) Στο ιατρικό λεξιλόγιο, οι λέξεις σε -γράφημα δηλώνουν τη γραφική απεικόνιση μιας λειτουργίας του οργανισμού η οποία γίνεται με ειδικά όργανα για διαγνωστικούς λόγους.

εγκεφαλογράφημα, καρδιογράφημα, παλμογράφημα, σπινθηρογράφημα, στεφανιογράφημα, υπερηχογράφημα

-γράφηση [γráfisi]

Για παράδειγμα, η εικονογράφηση ενός βιβλίου είναι η διακόσμησή του με εικόνες.

αγιογράφηση, αποκρυπτογράφηση, δακτυλογράφηση, εικονογράφηση, ηχογράφηση, καταλογογράφηση, κινηματογράφηση, κρυπτογράφηση, λημματογράφηση, οπισθογράφηση, πλαστογράφηση, σκιαγράφηση, χαρτογράφηση

✔ Τα ουσιαστικά σε -γράφηση προέρχονται από ρήματα σε -γραφώ (π.χ. χαρτογραφώ - χαρτογράφηση).

-γραφία [γrafía]

Για παράδειγμα, η ελαιογραφία είναι τεχνική ζωγραφικής με λάδι, ενώ η ακτινογραφία είναι η φωτογράφιση των εσωτερικών οργάνων του σώματος με ειδικές ακτίνες.

αγγειογραφία, αγιογραφία, ακτινογραφία, αλληλογραφία, αρθρογραφία, βιβλιογραφία, βιογραφία, γελοιογραφία, γεωγραφία, δημοσιογραφία, δικογραφία, δισκογραφία, ειδησεογραφία, ελαιογραφία, εργογραφία, ηθογραφία, θαλασσογραφία, ιστοριογραφία, ιχνογραφία, καλλιγραφία, κρυπτογραφία, λαογραφία, λεξικογραφία, μαστογραφία, μικρογραφία, μονογραφία, μυθιστοριογραφία, νωπογραφία, ολογραφία, ορθογραφία, πεζογραφία, πλαστογραφία, πορνογραφία, προσωπογραφία, σκηνογραφία, στενογραφία, τοιχογραφία, τομογραφία, τοπιογραφία, τοπογραφία, τυπογραφία, φιλμογραφία, φωτογραφία, χορογραφία, ωκεανογραφία

-γράφιση [γráfisi] (σπάνια χρήση)

Για παράδειγμα, μια φωτογράφιση μόδας γίνεται για διαφήμιση ή για περιοδικό.

αεροφωτογράφιση, φωτογράφιση

✔ Τα ουσιαστικά σε -γράφιση προέρχονται από ρήματα σε -γραφίζω (π.χ. φωτογραφίζω - φωτογράφιση).

-γράφος [γráfos] (αρσ. και θηλ.)

Για παράδειγμα, ο σκιτσογράφος φτιάχνει σκίτσα, ενώ ο φωτογράφος ασχολείται με τη φωτογραφία.

αγιογράφος, αθλητικογράφος, αρθρογράφος, γεωγράφος, δακτυλογράφος, δημοσιογράφος, δοκιμιογράφος, ζωγράφος, ιστοριογράφος, καλλιγράφος, κειμενογράφος, λεξικογράφος, λιθογράφος, μυθιστοριογράφος, πεζογράφος, σκηνογράφος, σκιτσογράφος, στενογράφος, τυπογράφος, φωτογράφος, χρονογράφος

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ

• (επιστημ., τεχν.) Υπάρχουν ουσιαστικά σε -γράφος που δηλώνουν εξειδικευμένα όργανα για τη γραπτή αποτύπωση της μέτρησης μιας λειτουργίας ή ενός φαινομένου (π.χ. παλμογράφος), σπανιότερα δε όργανα γραφής ή σχεδίου (π.χ. στιλογράφος, ραπιδογράφος).

ανεμογράφος, βαρογράφος, γραμμογράφος, καμπυλογράφος, καρδιογράφος, μαστογράφος, παλμογράφος, ραπιδογράφος, σεισμογράφος, στιλογράφος (= στιλό), σφυγμογράφος, ταχογράφος, φωνογράφος (και συχνότερα φωνόγραφος)

Επίθετα

-γραφικός [γrafikós], -γραφική, -γραφικό

Για παράδειγμα, το φωτογραφικό χαρτί χρησιμοποιείται για την εκτύπωση φωτογραφιών.

αγιογραφικός, ακτινογραφικός, βιβλιογραφικός, βιογραφικός, γελοιογραφικός, γεωγραφικός, δημογραφικός, δημοσιογραφικός, δισκογραφικός, ειδησεογραφικός, ζωγραφικός, ηθογραφικός, ιστοριογραφικός, καλλιγραφικός, κινηματογραφικός, κρυπτογραφικός, λαογραφικός, λεξικογραφικός, μυθιστοριογραφικός, ορθογραφικός, περιγραφικός, πορνογραφικός, σκηνογραφικός, στενογραφικός, τηλεγραφικός, τοπογραφικός, τυπογραφικός, φωτογραφικός, χαρτογραφικός, χορογραφικός, ωκεανογραφικός

-γραφος [γrafos], -γραφη, -γραφο

Για παράδειγμα, μία ενυπόγραφη δήλωση έχει την υπογραφή αυτού που την κάνει, ενώ ένα χειρόγραφο κείμενο έχει γραφτεί με το χέρι (και όχι σε υπολογιστή).

άγραφος, ανυπόγραφος, αυτόγραφος, δακτυλόγραφος, έγγραφος, ενυπόγραφος, ιδιόγραφος, ομόγραφος, υστερόγραφος, χειρόγραφος

✔ Κάποια από αυτά τα επίθετα έχουν μετατραπεί σε ουσιαστικά (π.χ. αυτόγραφο, έγγραφο, υστερόγραφο, χειρόγραφο).

8 Από 10

Για τους επισκέπτες του site μας, το Λεξισκόπιο έχει περιορισμό χρήσης τις 10 λέξεις ανά ημέρα. Εγγραφείτε δωρεάν στο site μας για να αποκτήσετε όριο 30 λέξεων ανά ημέρα.

Εναλλακτικά, μπορείτε να προμηθευτείτε την εφαρμογή του Λεξισκόπιου για Κινητά Λεξισκόπιο Mobile App όπου η χρήση λέξεων είναι απεριόριστη.

Neurolingo Εφαρμογές Γλωσσικής Τεχνολογίας

Είσοδος