Μάθετε για την ορθογραφία, τη μορφολογία, τον συλλαβισμό και τα συνώνυμα/αντίθετα οποιασδήποτε νεοελληνικής λέξης. Οι λέξεις παραμένουν μάταιοι ήχοι αν δεν μπορούμε να τις κατανοήσουμε.
H νέα ελληνική γλώσσα αποτελείται από ένα υπέροχο κατακλυσμό λέξεων, οι οποίες πηγάζουν στην πλειοψηφία τους από την αρχαία ελληνική. Διαμέσου των αιώνων κάποιες από τις λέξεις άρχισαν να επικαλύπτονται στο νόημα από άλλες και πολλές απέκτησαν πολλαπλές σημασίες.
Το Λεξισκόπιο παρουσιάζει πληροφορίες σχετικά με τον συλλαβισμό, τη μορφολογία (κλίση) και τα συνώνυμα και αντίθετα των λέξεων, αλλά και των πιο γνωστών φράσεων και εκφράσεων στις οποίες μια ελληνική λέξη μπορεί να μετέχει.
Εισαγάγετε τη λέξη που σας ενδιαφέρει κατωτέρω και πατήστε Αναζήτηση.
Το Λεξισκόπιο είναι ένα σύνθετο γλωσσικό εργαλείο, το οποίο παρέχει πληροφορίες για μια νεοελληνική λέξη ή φράση, συνδυάζοντας τη λειτουργικότητα του Συλλαβιστή, του Ορθογράφου, του Λημματοποιητή, του Μορφολογικού Λεξικού και του Θησαυρού Συνωνύμων-Αντιθέτων της Neurolingo.
προ-ε-κτεί-νω
προεκτείνω ρήμ.
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ | |||||||||||||
Ενεστώτας-Οριστική |
| ||||||||||||
Ενεστώτας-Προστακτική |
| ||||||||||||
Ενεστώτας-Μετοχή | προεκτείνοντας | ||||||||||||
Αόριστος-Οριστική |
| ||||||||||||
Αόριστος-Υποτακτική |
| ||||||||||||
Αόριστος-Προστακτική |
| ||||||||||||
Αόριστος-Απαρέμφατο | προεκτείνει | ||||||||||||
Παρατατικός-Οριστική |
| ||||||||||||
ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ | |||||||||||||
Ενεστώτας-Οριστική |
| ||||||||||||
Ενεστώτας-Προστακτική |
| ||||||||||||
Ενεστώτας-Μετοχή | προεκτεινόμενος | ||||||||||||
Αόριστος-Οριστική |
| ||||||||||||
Αόριστος-Υποτακτική |
| ||||||||||||
Αόριστος-Προστακτική |
| ||||||||||||
Αόριστος-Απαρέμφατο | προεκταθεί | ||||||||||||
Παρατατικός-Οριστική |
| ||||||||||||
Παρακείμενος-Μετοχή | προεκταμένος |
προεκτείνω ρήμ.
προ- [pro]
πρό- [pró] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό
Προέρχεται από την αρχαία πρόθεση προ.
1. Έξω ή μπροστά
Το προ- σχηματίζει ουσιαστικά που δηλώνουν ότι κάτι βρίσκεται τοποθετημένο έξω ή μπροστά από κάτι άλλο. Για παράδειγμα, το προάστιο είναι η περιοχή που βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη.
2. Ανώτερη θέση
Το προ- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν κάτι που είναι πιο σημαντικό ή καλύτερο σε σχέση με άλλα όμοια. Για παράδειγμα, όταν προτιμάμε κάτι το επιλέγουμε ως καλύτερο ανάμεσα σε άλλα· όταν ένα θέμα προέχει είναι πολύ σημαντικό.
προαγωγή | προάγω |
προβάδισμα | προβιβάζω |
πρόκριση | προέχει |
πρόοδος | προκρίνω |
προτίμηση | προοδεύω |
προτιμάω/-ώ |
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
•Ορισμένες λέξεις με το προ- δηλώνουν ανώτερη θέση σε μια ιεραρχία. Για παράδειγμα, ο προϊστάμενος είναι ο ανώτερος υπάλληλος σε μια υπηρεσία.
3. Από πριν
Το προ- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι κάτι γίνεται νωρίτερα, πριν από κάτι άλλο που λαμβάνεται ως χρονικό όριο. Για παράδειγμα, η προϋπηρεσία είναι η προηγούμενη εμπειρία που έχει κάποιος σε αντίστοιχη θέση εργασίας με αυτή που κατέχει τώρα ή που διεκδικεί.
προάγγελος | προαιώνιος, -α, -ο | προαισθάνομαι | πρόπερσι |
προαγορά | προγαμιαίος, -α, -ο | προβλέπω | προχθές |
προαίσθημα | προεόρτιος, -α, -ο | προγυμνάζω | |
πρόγευση | προμαγειρεμένος, -η, -ο | προδιαγράφω | |
πρόγνωση | προπτυχιακός, -ή, -ό | προειδοποιώ | |
πρόγονος | προτελευταίος, -α, -ο | προεξοφλώ | |
προγύμναση | προτηγανισμένος, -η, -ο | προκαταβάλλω | |
προεγγραφή | |||
προειδοποίηση | |||
προεξόφληση | |||
προκαταβολή | |||
προκάτοχος | |||
προπάππους, προγιαγιά | |||
προπαραμονή | |||
προσύμφωνο | |||
προϋπηρεσία |
ΑΝΤ Τα αντίθετα σε αυτή τη σημασία σχηματίζονται με το μετα-* (π.χ. προεόρτιος ≠ μεθεόρτιος, προπτυχιακός ≠ μεταπτυχιακός).
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
•Ορισμένες λέξεις με το προ- αναφέρονται σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές ή ιστορικές περιόδους. Για παράδειγμα, τα παιδιά που δεν πηγαίνουν ακόμη σχολείο είναι σε προσχολική ηλικία.
Προέλληνες | προεφηβικός, -ή, -ό |
προϊστορία | προϊστορικός, -ή, -ό |
προπολεμικός, -ή, -ό | |
προσχολικός, -ή, -ό | |
προσωκρατικός, -ή, -ό |
✔ Μερικές φορές, στον προφορικό λόγο, το προ- χρησιμοποιείται σε επανάληψη για να δηλώσει την αμέσως προηγούμενη χρονική βαθμίδα (π.χ. προπρογιαγιά, προπροπαραμονή, προπροτελευταίος).
εκ- [ek]
έκ- [ék] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό
εξ- [eks] και έξ- [éks] πριν από φωνήεν
Προέρχεται από την αρχαία πρόθεση εκ.
1. Προς τα έξω
Το εκ- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν κίνηση προς τα έξω. Για παράδειγμα, όταν ένα τρένο εκτροχιάζεται βγαίνει έξω από την τροχιά του, ενώ με την εκπνοή αφήνουμε τον αέρα να βγει από τα πνευμόνια μας.
εκπνοή | εκπαραθυρώνω |
εκροή | εκστομίζω |
εκφορά | εκσφενδονίζω |
εξαγωγή | εκτοξεύω |
εξιτήριο | εκτροχιάζω |
έξοδος | εξάγω |
εξέρχομαι |
ΑΝΤ Τα αντίθετα σε αυτή τη σημασία σχηματίζονται με το εισ-* (π.χ. εξέρχομαι ≠ εισέρχομαι, εκπνοή ≠ εισπνοή).
2. Εκτός ορίων
Το εκ- σχηματίζει επίθετα που δηλώνουν ότι κάτι βρίσκεται ή κινείται εκτός κάποιων ορίων. Για παράδειγμα, μία έκνομη πράξη είναι έξω από το νόμο, παράνομη, ενώ όταν καταθέτουμε κάτι εκπρόθεσμα το καταθέτουμε μετά τη λήξη της προθεσμίας.
ΑΝΤ Τα αντίθετα σε αυτή τη σημασία σχηματίζονται με το εν-* (π.χ. έκνομος ≠ έννομος, εκπρόθεσμος ≠ εμπρόθεσμος).
3. Απομάκρυνση, αφαίρεση
Το εκ- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν την απομάκρυνση ή την αφαίρεση ενός πράγματος από κάτι άλλο. Για παράδειγμα, ο εκπατρισμός είναι η απομάκρυνση από την πατρίδα ή η εγκατάλειψή της· όταν κανείς εκριζώνει ένα δέντρο το αφαιρεί μαζί με τις ρίζες του από το έδαφος.
εκπατρισμός | εκθεμελιώνω |
εκπωμάτιση | εκθρονίζω |
εκφυλισμός | εκριζώνω |
εκχιονισμός | εκτοπίζω |
εκχύμωση | εκφορτώνω |
εξαερισμός | εκχερσώνω |
εξαέρωση |
4. Απόκτηση ιδιότητας
Το εκ- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι κάτι μεταβάλλεται αποκτώντας μια ιδιότητα που δεν είχε παλιότερα. Για παράδειγμα, με τον εκσυγχρονισμό κάτι παλιό αποκτά σύγχρονα χαρακτηριστικά· όταν εκλαϊκεύουμε μια επιστημονική θεωρία τη διατυπώνουμε με απλά λόγια για να την καταλαβαίνουν όλοι.
εκδημοκρατισμός | εκθηλύνω |
εκθήλυνση | εκκενώνω |
εκκένωση | εκλαϊκεύω |
εκλαΐκευση | εκλεπτύνω |
εκλατινισμός | εκμοντερνίζω |
εκλέπτυνση | εκπολιτίζω |
εκλογίκευση | εκσυγχρονίζω |
εκμοντερνισμός | εξαθλιώνω |
εκσυγχρονισμός | εξατμίζω |
εξαθλίωση | εξελληνίζω |
εξάτμιση | εξευρωπαΐζω |
εξελληνισμός | |
εξευρωπαϊσμός |
4 Από 10
Για τους επισκέπτες του site μας, το Λεξισκόπιο έχει περιορισμό χρήσης τις 10 λέξεις ανά ημέρα. Εγγραφείτε δωρεάν στο site μας για να αποκτήσετε όριο 30 λέξεων ανά ημέρα.
Εναλλακτικά, μπορείτε να προμηθευτείτε την εφαρμογή του Λεξισκόπιου για Κινητά Λεξισκόπιο Mobile App όπου η χρήση λέξεων είναι απεριόριστη.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΣΗΜΑΣΙΕΣ
•Ορισμένες λέξεις με το προ- δηλώνουν ότι κάτι βγαίνει προς τα έξω, ξεπερνά τα όριά του (π.χ. προεκτείνω) ή γίνεται δημόσια γνωστό (π.χ. προκηρύσσω).
προβολή
προβάλλω
προέκταση
προεκτείνω
προεξοχή
προελαύνω
προκήρυξη
προεξέχω
προώθηση
προκηρύσσω
προτάσσω
προχωρώ
προωθώ
• (ιατρ.) Στο ιατρικό λεξιλόγιο, το προ- σχηματίζει όρους της ανατομίας.