Λεξισκόπιο: ξεκλειδώνω

Μάθετε για την ορθογραφία, τη μορφολογία, τον συλλαβισμό και τα συνώνυμα/αντίθετα οποιασδήποτε νεοελληνικής λέξης. Οι λέξεις παραμένουν μάταιοι ήχοι αν δεν μπορούμε να τις κατανοήσουμε.

H νέα ελληνική γλώσσα αποτελείται από ένα υπέροχο κατακλυσμό λέξεων, οι οποίες πηγάζουν στην πλειοψηφία τους από την αρχαία ελληνική. Διαμέσου των αιώνων κάποιες από τις λέξεις άρχισαν να επικαλύπτονται στο νόημα από άλλες και πολλές απέκτησαν πολλαπλές σημασίες.

Το Λεξισκόπιο παρουσιάζει πληροφορίες σχετικά με τον συλλαβισμό, τη μορφολογία (κλίση) και τα συνώνυμα και αντίθετα των λέξεων, αλλά και των πιο γνωστών φράσεων και εκφράσεων στις οποίες μια ελληνική λέξη μπορεί να μετέχει.

Εισαγάγετε τη λέξη που σας ενδιαφέρει κατωτέρω και πατήστε Αναζήτηση.

Το Λεξισκόπιο είναι ένα σύνθετο γλωσσικό εργαλείο, το οποίο παρέχει πληροφορίες για μια νεοελληνική λέξη ή φράση, συνδυάζοντας τη λειτουργικότητα του Συλλαβιστή, του Ορθογράφου, του Λημματοποιητή, του Μορφολογικού Λεξικού και του Θησαυρού Συνωνύμων-Αντιθέτων της Neurolingo.

Συλλαβισμός

ξε-κλει-δώ-νω

Μορφολογία

ξεκλειδώνω ρήμ.

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Ενεστώτας-Οριστική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	ξεκλειδώνω	ξεκλειδώνουμε & ξεκλειδώνομε διαλ.
Β	ξεκλειδώνεις	ξεκλειδώνετε
Γ	ξεκλειδώνει	ξεκλειδώνουν & ξεκλειδώνουνε προφ.

Ενεστώτας-Προστακτική

	Ενικός	Πληθυντικός
Β	ξεκλείδωνε	ξεκλειδώνετε

Ενεστώτας-Μετοχή

ξεκλειδώνοντας

Αόριστος-Οριστική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	ξεκλείδωσα	ξεκλειδώσαμε
Β	ξεκλείδωσες	ξεκλειδώσατε
Γ	ξεκλείδωσε	ξεκλείδωσαν & ξεκλειδώσαν προφ. & ξεκλειδώσανε προφ.

Αόριστος-Υποτακτική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	ξεκλειδώσω	ξεκλειδώσουμε & ξεκλειδώσομε διαλ.
Β	ξεκλειδώσεις	ξεκλειδώσετε
Γ	ξεκλειδώσει	ξεκλειδώσουν & ξεκλειδώσουνε προφ.

Αόριστος-Προστακτική

	Ενικός	Πληθυντικός
Β	ξεκλείδωσε	ξεκλειδώστε

Αόριστος-Απαρέμφατο

ξεκλειδώσει

Παρατατικός-Οριστική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	ξεκλείδωνα	ξεκλειδώναμε
Β	ξεκλείδωνες	ξεκλειδώνατε
Γ	ξεκλείδωνε	ξεκλείδωναν & ξεκλειδώναν προφ. & ξεκλειδώνανε προφ.

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Ενεστώτας-Οριστική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	ξεκλειδώνομαι	ξεκλειδωνόμαστε
Β	ξεκλειδώνεσαι	ξεκλειδώνεστε & ξεκλειδωνόσαστε προφ.
Γ	ξεκλειδώνεται	ξεκλειδώνονται

Ενεστώτας-Προστακτική

	Πληθυντικός
Β	ξεκλειδώνεστε

Αόριστος-Οριστική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	ξεκλειδώθηκα	ξεκλειδωθήκαμε
Β	ξεκλειδώθηκες	ξεκλειδωθήκατε
Γ	ξεκλειδώθηκε	ξεκλειδώθηκαν & ξεκλειδωθήκαν προφ. & ξεκλειδωθήκανε προφ.

Αόριστος-Υποτακτική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	ξεκλειδωθώ	ξεκλειδωθούμε
Β	ξεκλειδωθείς	ξεκλειδωθείτε
Γ	ξεκλειδωθεί	ξεκλειδωθούν & ξεκλειδωθούνε προφ.

Αόριστος-Προστακτική

	Ενικός	Πληθυντικός
Β	ξεκλειδώσου	ξεκλειδωθείτε

Αόριστος-Απαρέμφατο

ξεκλειδωθεί

Παρατατικός-Οριστική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	ξεκλειδωνόμουν & ξεκλειδωνόμουνα προφ.	ξεκλειδωνόμασταν & ξεκλειδωνόμαστε
Β	ξεκλειδωνόσουν & ξεκλειδωνόσουνα προφ.	ξεκλειδωνόσασταν & ξεκλειδωνόσαστε προφ.
Γ	ξεκλειδωνόταν & ξεκλειδωνότανε προφ.	ξεκλειδώνονταν & ξεκλειδωνόντανε προφ. & ξεκλειδωνόντουσαν προφ.

Παρακείμενος-Μετοχή

ξεκλειδωμένος

Συνώνυμα - Αντίθετα

ξεκλειδώνω ρήμ.

Σ: απασφαλίζω, ανοίγω₂ Α: κλειδώνω₁

Προθήματα - Επιθήματα

ξε- [kse]

ξέ- [ksé] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό
ξ- [ks] πριν από φωνήεν

Προέρχεται από την αρχαία πρόθεση εξ.

1. Αφαίρεση

Το ξε- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν αφαίρεση ενός πράγματος από κάτι άλλο. Για παράδειγμα, ξεζουμίζουμε ένα φρούτο όταν το στύβουμε για να βγάλουμε το ζουμί του· με το ξεσκόνισμα αφαιρούμε τη σκόνη από τα έπιπλα.

ξεβρακώνω, ξεδοντιάζω, ξεζουμίζω, ξεκοκαλίζω, ξεκουκουτσιάζω, ξεμαλλιάζω, ξενοιάζω, ξεριζώνω, ξεσκονίζω, ξεψυχάω

2. Έξω μέρος

Το ξε- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι κάτι κινείται προς τα έξω ή βρίσκεται έξω. Για παράδειγμα, ξεσπιτώνει κανείς κάποιον όταν τον βγάζει έξω από το σπίτι του· ένα ξέστηθο ρούχο αφήνει μεγάλο μέρος του στήθους ακάλυπτο.

ξέκωλος, -η, -ο	ξεπορτίζω
ξέστηθος, -η, -ο	ξεπροβάλλω
ξέχειλος, -η, -ο	ξεσπιτώνω
	ξεστομίζω
	ξεχειλίζω

3. Αντίθεση

Το ξε- σχηματίζει λέξεις (συνήθως ρήματα και τα παράγωγά τους ουσιαστικά) που δηλώνουν ότι μια κατάσταση ή ένα γεγονός ακυρώνεται ή αντιστρέφεται. Για παράδειγμα, ξεκλειδώνει κανείς την πόρτα όταν γυρνάει το κλειδί στην αντίστροφη πλευρά, ώστε να μπορεί να την ανοίξει· ξεντύνεται όταν βγάζει τα ρούχα του.

ξεβάφω, ξεβιδώνω, ξεδιπλώνω, ξεδιψάω, ξεθυμώνω, ξεκαλουπώνω, ξεκλειδώνω, ξελεκιάζω, ξεμεθάω, ξεμπερδεύω, ξεντύνω, ξεσκεπάζω, ξεχρεώνω, ξεψαρώνω

✔ Στον προφορικό λόγο, το ξε- εμφανίζει μεγάλη παραγωγικότητα στο σχηματισμό φράσεων με ζεύγη λέξεων που δηλώνουν δύο αντίθετες μεταξύ τους καταστάσεις. Για παράδειγμα, λέμε και ξελέμε όταν τη μια λέμε κάτι και την άλλη το αναιρούμε· όταν λέμε ότι θα κάνουμε κάτι κρύο ξεκρύο δηλώνουμε την αποφασιστικότητά μας να το κάνουμε, ακόμη και αν κάνει κρύο.

βλάκας ξεβλάκας, θα και ξεθά, καλός ξεκαλός, κρύο ξεκρύο, λέω και ξελέω, μα και ξεμά

⇨ Για λέξεις που δηλώνουν αντίθεση βλ. και α-*.

4. Τελείως, εντελώς (επιτατικό)

Το ξε- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι κάτι γίνεται σε έντονο βαθμό, ότι κάτι γίνεται ολοκληρωτικά. Για παράδειγμα, ξεγυμνώνεται κανείς όταν μένει εντελώς γυμνός· ξεθαρρεύει όταν αποκτά μεγαλύτερο θάρρος.

ξεγύμνωμα	ξεγυμνώνω
ξεκαθάρισμα	ξεθαρρεύω
ξεμονάχιασμα	ξεκαθαρίζω
ξεσάλωμα	ξεκουφαίνω
ξεσήκωμα	ξεμοναχιάζω
ξεσηκωμός	ξεσαλώνω
	ξεσηκώνω
	ξετρελαίνω

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ

•Κάποιες λέξεις με το ξε- δηλώνουν ότι διανύουμε ένα χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, όταν ξεχειμωνιάζουμε σε ένα μέρος, περνάμε εκεί όλο το χειμώνα.

ξεκαλοκαίριασμα	ξεκαλοκαιριάζω
ξεμεσημέριασμα	ξεμεσημεριάζω
ξενύχτι	ξενυχτάω
ξεχειμώνιασμα	ξεχειμωνιάζω

2 Από 10

Για τους επισκέπτες του site μας, το Λεξισκόπιο έχει περιορισμό χρήσης τις 10 λέξεις ανά ημέρα. Εγγραφείτε δωρεάν στο site μας για να αποκτήσετε όριο 30 λέξεων ανά ημέρα.

Εναλλακτικά, μπορείτε να προμηθευτείτε την εφαρμογή του Λεξισκόπιου για Κινητά Λεξισκόπιο Mobile App όπου η χρήση λέξεων είναι απεριόριστη.

Neurolingo Εφαρμογές Γλωσσικής Τεχνολογίας

Είσοδος