Μάθετε για την ορθογραφία, τη μορφολογία, τον συλλαβισμό και τα συνώνυμα/αντίθετα οποιασδήποτε νεοελληνικής λέξης. Οι λέξεις παραμένουν μάταιοι ήχοι αν δεν μπορούμε να τις κατανοήσουμε.
H νέα ελληνική γλώσσα αποτελείται από ένα υπέροχο κατακλυσμό λέξεων, οι οποίες πηγάζουν στην πλειοψηφία τους από την αρχαία ελληνική. Διαμέσου των αιώνων κάποιες από τις λέξεις άρχισαν να επικαλύπτονται στο νόημα από άλλες και πολλές απέκτησαν πολλαπλές σημασίες.
Το Λεξισκόπιο παρουσιάζει πληροφορίες σχετικά με τον συλλαβισμό, τη μορφολογία (κλίση) και τα συνώνυμα και αντίθετα των λέξεων, αλλά και των πιο γνωστών φράσεων και εκφράσεων στις οποίες μια ελληνική λέξη μπορεί να μετέχει.
Εισαγάγετε τη λέξη που σας ενδιαφέρει κατωτέρω και πατήστε Αναζήτηση.
Το Λεξισκόπιο είναι ένα σύνθετο γλωσσικό εργαλείο, το οποίο παρέχει πληροφορίες για μια νεοελληνική λέξη ή φράση, συνδυάζοντας τη λειτουργικότητα του Συλλαβιστή, του Ορθογράφου, του Λημματοποιητή, του Μορφολογικού Λεξικού και του Θησαυρού Συνωνύμων-Αντιθέτων της Neurolingo.
θε-ο-κα-τά-ρα-τος
θεοκατάρατος επίθ.
Αρσενικό |
| |||||||||||||||||||||||||
Θηλυκό |
| |||||||||||||||||||||||||
Ουδέτερο |
|
θεοκατάρατος επίθ.
Σ: καταραμένος Α: ευλογημένος
θεο- [θeo]
θεό- [θeó] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό
θε- [θe] πριν από φωνήεν
Προέρχεται από το ουσιαστικό θεός.
1. Σχέση με το Θεό
Το θεο- σχηματίζει λέξεις που αναφέρονται στο Θεό και στα θεία. Για παράδειγμα, όταν κάποιος είναι θεοσεβής σημαίνει ότι σέβεται το Θεό, ενώ ο θεόπνευστος είναι αυτός που έχει δεχτεί έμπνευση από το Θεό.
θεογνωσία | θεάρεστος, -η, -ο | θεοποιώ |
θεογονία | θεογνωστικός, -ή, -ό | |
θεοδικία | θεοκατάρατος, -η, -ο | |
θεοκρατία | θεοκρατικός, -ή, -ό | |
θεολογία | θεόληπτος, -η, -ο | |
θεολόγος | θεολογικός, -ή, -ό | |
θεομηνία | θεόπνευστος, -η, -ο | |
Θεομήτωρ | θεοσεβής, -ής, -ές | |
θεομπαίχτης | θεοσεβούμενος, -η, -ο | |
θεοποίηση | θεόσταλτος, -η, -ο | |
θεοσοφία | θεοφοβούμενος, -η, -ο | |
Θεοτόκος | θεοφώτιστος, -η, -ο | |
Θεοφάνια |
2. Σε έντονο βαθμό (επιτατικό)
Το θεο- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι μία ιδιότητα υπάρχει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Για παράδειγμα, ένα θεοσκότεινο δωμάτιο είναι πάρα πολύ σκοτεινό, ενώ ο θεονήστικος είναι τελείως νηστικός.
θεογκόμενα | θεόγυμνος, -η, -ο |
θεόκουφος, -η, -ο | |
θεονήστικος, -η, -ο | |
θεοπάλαβος, -η, -ο | |
θεοσκότεινος, -η, -ο | |
θεόστραβος, -η, -ο | |
θεότρελος, -η, -ο | |
θεόφτωχος, -η, -ο |
Λέξεις με άλλες σημασίες
Η λέξη θεόρατος προέρχεται από το επίθετο αθεώρητος (= που δεν μπορεί να ιδωθεί) το οποίο σχηματίζεται από το στερητικό α-* και το ρήμα θεωρώ.
κατα- [kata]
κατά- [katá] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό
κατ- [kat-] και κάτ- [kát-] πριν από φωνήεν
καθ- [kaθ-] και κάθ- [káθ-] παλαιότερα, πριν από δασυνόμενο φωνήεν
Προέρχεται από την πρόθεση κατά.
1. Προς τα κάτω
Το κατα- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι μία κίνηση γίνεται με κατεύθυνση προς τα κάτω. Για παράδειγμα, όταν καταδύομαι βουτάω, βυθίζομαι στο νερό.
κατάβαση | καταχθόνιος, -α, -ο | καταβιβάζω |
καταβίβαση | καταρρέω | |
καταρροή | καταχωνιάζω | |
κατηφόρα | κατέρχομαι | |
κατολίσθηση | κατοπτεύω |
ΑΝΤ Τα αντίθετα σε αυτή τη σημασία σχηματίζονται με το ανα-* (π.χ. κατέρχομαι ≠ ανέρχομαι, κατάβαση ≠ ανάβαση).
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΣΗΜΑΣΙΕΣ
•Ορισμένες λέξεις με το κατα- έχουν μεταφορική σημασία.
καταναγκασμός | καταναγκαστικός, -ή, -ό | καταναγκάζω |
καταπίεση | καταπιεστικός, -ή, -ό | καταπιέζω |
•Το κατα- μπορεί να δηλώνει ότι κάτι μειώνεται, γίνεται λιγότερο οξύ. Για παράδειγμα, το φάρμακο καταπραΰνει τον πόνο.
•Σε ορισμένες περιπτώσεις, το κατα- δηλώνει τοποθέτηση σε σειρά, ταξινόμηση κτλ. Για παράδειγμα, τα δεδομένα καταχωρίζονται στη μνήμη του υπολογιστή.
2. Σε έντονο βαθμό (επιτατικό)
Το κατα- σχηματίζει ρήματα και επίθετα που δηλώνουν ότι κάτι συμβαίνει ή υπάρχει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Για παράδειγμα, όταν καταγοητεύω κάποιον τον γοητεύω πάρα πολύ, ενώ ο καταγάλανος ουρανός είναι πάρα πολύ γαλανός και καθαρός.
καταγάλανος, -η, -ο | καταβυθίζω |
κατακαημένος, -η, -ο | καταγοητεύω |
κατακαίνουριος, -η, -ο / κατακαίνουργος, -η, -ο | κατακερματίζω |
κατακίτρινος, -η, -ο | κατακλέβω |
κατακόκκινος, -η, -ο | κατακόβω |
κατάλευκος, -η, -ο | κατακοκκινίζω |
καταπράσινος, -η, -ο | κατακυριεύω |
κάτασπρος, -η, -ο | κατατρομάζω |
καταφανής, -ής, -ές | καταχειροκροτώ |
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
•Το κατα- δηλώνει το μέσο ενός χρονικού διαστήματος όταν συνδυάζεται με τις λέξεις καλοκαίρι, μεσημέρι, χειμώνας. Για παράδειγμα, το κατακαλόκαιρο είναι η καρδιά του καλοκαιριού.
⇨ Με την ίδια σημασία χρησιμοποιείται και το μεσο-* (π.χ. μεσοκαλόκαιρο, μεσοχείμωνο).
⇨ Για άλλα αʹ συστατικά που δηλώνουν επίταση βλ. γαϊδουρο-*, θεο-*, καρα-*, ολο-*, παν-*, παρα-*, πεντα-*, περι-*, σκυλο-*, τετρα-*, τρι-*, χιλιο-*.
3. Εναντίον
Το κατα- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ενέργεια ενάντια σε κάποιον ή κάτι. Για παράδειγμα, καταψηφίζω μία πρόταση όταν την ψηφίζω αρνητικά.
καταδίκη | καταδικαστικός, -ή, -ό | καταδικάζω |
κατάδικος | καταδιωκτικός, -ή, -ό | καταδιώκω |
καταδίωξη | κατακριτέος, -α, -ο | κατακρίνω |
κατακραυγή | καταπατώ | |
καταπολέμηση | καταπολεμώ | |
καταψηφίζω |
5 Από 10
Για τους επισκέπτες του site μας, το Λεξισκόπιο έχει περιορισμό χρήσης τις 10 λέξεις ανά ημέρα. Εγγραφείτε δωρεάν στο site μας για να αποκτήσετε όριο 30 λέξεων ανά ημέρα.
Εναλλακτικά, μπορείτε να προμηθευτείτε την εφαρμογή του Λεξισκόπιου για Κινητά Λεξισκόπιο Mobile App όπου η χρήση λέξεων είναι απεριόριστη.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
•Το θεο- σχηματίζει και λέξεις που δηλώνουν (κατά την κρίση του ομιλητή) ότι ένα πράγμα έχει πολύ μεγάλο μέγεθος (π.χ. θεόσπιτο).
⇨ Για άλλα αʹ συστατικά που δηλώνουν επίταση βλ. γαϊδουρο-*, καρα-*, κατα-*, ολο-*, παν-*, παρα-*, πεντα-*, περι-*, σκυλο-*, τετρα-*, τρι-*, χιλιο-*.